Blog Details

Proset Epoksileri Uçuruyor….

https://www.youtube.com/watch?v=nUvvAExN09o&t=74s

*Tulpar S Tam Otonom İnsansız Hava Aracı

Darkblue firmasının geliştirdiği Tulpar S isimli Türkiye ve Avrupa’nın en büyük VTOL (MTOW 65 kg.) insansız hava aracının üretiminde Pro-Set Laminasyon Epoksileri kullanıldı.

Söz konusu İHA 4,85 metre kanat açıklığına, 9kg faydalı yük taşıma , 6 saat kesintisiz uçabilme kabiliyetlerine sahip. Firmanın geliştirdiği tam otonom otopilot sistemi ile donatılan İHA pist ihtiyacı duymaksızın, dikine kalkış ve iniş yapabiliyor. Maksimum kalkış ağırlığı 65kg. olan İHA , dikine iniş kalkış için 4 adet elektrik motoru ve sabit kanat uçuş modu için de 1 adet enjeksiyonlu içten yanmalı motor kullanmakta. Tasarımı, geliştirilmesi ve üretimi tamamen yerli olan hava aracının imalat sürecinde aktif olarak yer alan teknik müdürümüz İhsan Gafuroğlu imalata yönelik detayları ve neden Pro-Set Epoxy  ile yapısal yapıştırıcılarının  tercih edildiğini paylaştı.

Dikine iniş kalkış konseptinde , kanadın sağ ve sol tarafına eklenen vtol kolların ucuna monte edilen 4 adet elektrik motoru ile hava aracına dikey eksende hareket imkanı kazandırılır. Ancak bu esnada kanadın belli noktalarına binen yük  klasik pist kalkışına göre çok daha fazladır. Vtol kol ve kolların bağlı olduğu kısımlarda oluşabilecek esnemeler dikine kalkış iniş esnasında otopilot ve stabilizasyonu olumsuz etkilemektedir. Bu bakımdan vtol modellerde  esneme toleransı  sabit kanat uçuşuna göre oldukça azdır. Tüm bu zorluklar imalat sürecinde hafif ve yüksek mukavemetli kompozit malzeme ile yüksek performanslı bir reçine kullanımını gerekli kılmaktadır. Tulpar S kompozit yapısında karbon , cam ve kevlar örgü kumaşlarının yanı sıra PVC ve aramid honeycomp bazlı core malzemeler bir arada kullanılmıştır.Yük dağılımına göre farklı malzemeler, farklı bölge ve geometrilerde kullanılacağı için üretim metodolojisi olarak İHA üretimlerinde sıklıkla kullanıldığı üzere elle yatırma ve vakum torbalama yöntemi benimsenmiştir.  Bu isteklere yönelik reçine arayışında,

* Kumaşları iyi bir şekilde ıslayabilecek,

* İyi bir elyaf-reçine oranı sağlayabilecek,

* Farklı core malzemeleri bağdaştırabilecek,

* Farklı pot life ve çalışma sürelerine sahip,

* Firma alt yapısına uygun post cure işlemi uygulanabilecek,

* Projede öngörülen mekanik isterleri karşılayabilecek,

* Türkiye’den rahatlıkla, farklı ambalajlarda sürekli temin edilebilecek,

* Sertifikasyon ve kalite işleyişini karşılayabilecek bir epoksi reçineye ihtiyaç duyulmuştur.

Lam 125, 226 kodlu medium sertleştiricisi ile 20-25 °C derecelerde 550 cp civarında bir viskoziteye sahiptir. Bu da  yatay ve dikey yüzeylerde hem rahat uygulama yapmaya  hem de özellikle kevlar gibi zor ıslanan kumaşları rahatlıkla ıslatabilmeyi sağlamaktadır. Tulpar S özelinde aynı parçada çok farklı özellikte core malzemeleri bir arada bağdaştırma noktasında  da Lam 125 epoksi reçinenin oldukça başarılı olduğu test edilmiştir.

Lam 125 in 226 medium sertleştiriciden başka, 229 yavaş, 224 hızlı ve 237 ekstra yavaş sertleştiricileri bulunmaktadır. Sertleştiricilerin birbirleri ile karıştırılıp, ortam sıcaklığı ve çalışılacak kalıbın hacmine göre ihtiyaç duyulabilecek çalışma sürelerinin ayarlanması mümkündür.

Günümüzde epoksi, beton zemin üzeri kaplamalardan, endüstriyel ve hatta takı süs, parlak döküm gibi sanatsal uygulamalara kadar bir çok alanlarda kullanılmaktadır. Keza Pro-set firması bünyesinde de bu amaçlara yönelik farklı özelliklerde epoksi reçineler bulunmaktadır. Her kompozit uygulaması kendine özel bir know-how  ve özel teknikler içermektedir. Bu noktada daha işin başında doğru epoksi ve sertleştirici seçimi önemli rol oynamaktadır. Lam 125 epoksi reçinesi endüstriyel uygulamalara yönelik, yüksek mekanik özelliklere sahip denizcilik ve havacılık alanında bir çok projede kendini kanıtlamış, profosyonel bir epoksi reçine sistemidir. Bu projedeki mekanik isterleri ve kullanım kolaylığını bir arada sunduğu için özellikle tercih edilmiştir.

Pro-Set Lam 125/135 epoksi reçinelerine 50-80 °C derece arasında uygulanabilecek 8 saatlik  post cure işlemi ile yüksek mekanik isterler ve 97 ° C derece gibi başarılı Tg değerlerine ulaşmak mümkündür. Lam 125/135 reçineleri post cure imkanı olmayan durumlarda dahi, 25 ° C derecede 2 hafta, 22° C derece de 4 haftalık sürelerde yine çok başarılı fiziksel özellikleri yakalamaktadır. Bu bakımdan marine sektöründe de oldukça tercih edilmekte, özellikle sıcak yaz dönemlerinde post cure ihtiyacı olmaksızın kullanılabilmektedir.

Tulpar S üretiminde kalıptan çıkmış ürünlerin birleştirilmesinde, insansız hava aracı iç yapısallarının montajında ise aynı firmanın epoksi bazlı yapıştırıcısı Pro-Set 175/276 kullanılmıştır. 175/276  kartujlu, tabanca ile uygulanan özel karıştırıcı uçlara sahip bir ürün olduğundan hem pratiklik, uygulama kolaylığı sağlanmış hem de yapıştırıcının karışım oranından ve iyi karıştırılarak uygulandığından emin olunmuştur. Söz konusu yapıştırıcı güçlü bir yapısal yapıştırıcı olmasının yanı sıra, ani darbe ve vibrasyon absorbe edici özelliklere de sahiptir.

Pro-Set Markasının ve epoksi reçinelerinin  sahip olduğu referanslar, sertifikasyonlar ve uzun yılların test verileri ürüne olan güveni artırdığı gibi,  uluslararası standardizasyonun arandığı projelerde de kullanılmasına olanak sağlamaktadır.

Ülkemizde Ar-Ge , Ür-Ge bazlı geliştirilen projelerde sıklıkla yapılan hatalardan biri, projede yer alan ham madde ve/ veya kritik ara mamullerin seri üretim alt yapısına geçildiğinde temininin ve maliyetinin iyi irdelenmemiş oluşudur. Bu durum bazen öyle bir hal alır ki kimi zaman proje aşamasında ihtiyaç duyulan küçük ebatlı malzeme teminleri ya da tam tersi üretim aşamasında ihtiyaç duyulan büyük hacimli malzeme temini, ithalatı imkansız hale gelir. Pro-Set ürünlerinin Türkiye  distiribütörlüğünü yapan Etap Marine sektörde uzun yıllardır yer almaktadır. Pro-Set ürünlerinin her çeşitte ve ambalaj ebatlarında ürünlerini stoğunda tutmaktadır. Bu sayede ürünleri tercih eden müşteriler her an sorunsuz tedarik imkanına sahip oldukları gibi,  gerek Etap Marine bünyesinde, gerekse Wessex Resin Pro-Set bünyesinde yer alan teknik kadrodan   ihtiyaç duyabilecekleri teknik desteği de her an alabilmektedirler.

İhsan GAFUROĞLU